موقعیت مکانی مجتمع تجاری یعنی: چگونگی دسترسی
قبل از بازدید از یک مرکز خرید یا فروشگاه چندمنظوره اولین سئوالاتی که در ذهن مصرف‌کنندگان ایجاد می‌شود این‌ها هستند: “چه مسیری را باید طی کنم؟”، “با چه وسایل نقلیه‌ای به آنجا بروم؟” و “طی این مسیر چقدر زمان می‌برد؟”. این پرسش‌ها نشان دهنده نخستین عامل تاثیر موقعیت بر موفقیت مجتمع تجاری است که به آن “دسترسی” می‌گوییم.
مساله دسترسی در کلان‌شهرهایی مانند: تهران، تبریز، کرج، مشهد و اصفهان خود را بیشتر نشان می‌دهد؛ زیرا بسیاری از خیابان‌ها و اتوبان‌های درون‌شهری و حتی جاده‌های کمربندی در بعضی از ساعات شبانه‌روز با ترافیکی سنگین روبه‌رو هستند. در این مطلب تلاش می‌کنیم به دلایل گوناگون اهمیت موقعیت مکانی در میزان موفقیت مجتمع‌ها و مراکز بزرگ تجاری بپردازیم.
اهمیت مکان برای مجمتع‌های تجاری
تاثیر موقعیت بر موفقیت مجتمع تجاری تا اندازه‌ای است که عملیات بازاریابی برای یک مجتمع تجاری باید از زمانی پیش از خرید زمین برای بنای یک مرکز خرید آغاز شود. این یعنی مکان‌یابی مناسب برای یک مجتمع تجاری یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های تیم بازاریابی این‌گونه مجتمع‌ها به شمار می‌آید. در ادامه برخی از دلایل این اهمیت را با هم مرور می‌کنیم:
- انتخاب مکان مجتمع تجاری، یک تصمیم طولانی‌مدت است.
- انتخاب مکان مجتمع تجاری، یک سرمایه‌گذاری بلند مدت است.
- موقعیت مکانی مناسب برای مجتمع تجاری، روندهای خرید، جابه‌جایی و توزیع را آسان می‌کند.
- موقعیت خوب، عنصر اصلی جذب مشتریان به بازار عرضه و تقاضا است.
- موقعیت مکانی می‌تواند باعث تغییر عادات خرید مشتریان شود.
- موقعیت مکانی مجتمع تجاری، عاملی منحصر به فرد است که رقبا نمی‌توانند از آن تقلید کنند. از این رو یک مزیت رقابتی قوی به شمار می‌آید.
انواع مجتمع‌های تجاری
مجتمع‌های تجاری را می‌توان براساس ویژگی‌های متعددی مانند: نوع محصولات و خدمات، میزان بزرگی و تعداد واحدهای فروش و دفاتر تجاری دسته‌بندی کرد. حتی برخی از این مجمتع‌ها از نوع چندمنظوره هستند، مانند: مجتمع‌های تجاری و اداری، مجتمع‌های مسکونی، تجاری و اداری، یا مراکز خرید و تفریح. اما با توجه مساله انتخاب مکان، این مجتمع‌ها را می‌توان به دو نوع کلی مجتمع‌های تجاری برنامه‌ریزی نشده و مجتمع‌های تجاری برنامه‌ریزی شده تقسیم کرد.
مجتمع‌های تجاری برنامه‌ریزی نشده
این مجتمع‌ها معمولا مکان‌های خریدی هستند که با گذشت زمان تکامل یافته‌اند و دارای مجاری خروج متعدد در مجاوت یکدیگر هستند. از انواع این مجتمع‌ها می‌توان به بازارهای سنتی، بازارهای محلی، بازارهای هفتگی، بازارهای حاشیه اتوبان‌ها اشاره کرد.
مزیت این مکان‌ها در تعداد بالای بازدیدکنندگان و نزدیکی به مراکز حمل‌ونقل عمومی است؛ و بعضی از معایب این نوع مراکز خرید نیز عبارتند از: امکانات بسیار ضعیف پارکینگ، ترافیک مقیم زیاد و امنیت بسیار کم واحدهای تجاری و فروشگاه‌های این مراکز.
مجتمع‌های تجاری برنامه‌ریزی شده
موقعیت مکانی و معماری این نوع از مجتمع‌های تجاری به‌طور کامل از پیش طراحی و پیش‌بینی شده است. بسیاری از این مراکز تعدادی از فروشگاه‌ها را زیر یک محور از انواع محصولات، گردآوری می‌کنند، و یا هر یک از طبقات خود را به ارائه یک یا چند نوع محصول اختصاص می‌دهند. شعب برندهای مختلف داخلی و خارجی نیز از جمله مکان‌های پیش‌بینی شده در این مجتمع‌ها است. برخی از فضاهای متنوع این نوع از مجتمع‌ها عبارتند از:
- سالن‌های اجتماعات
- فروشگاه‌ها، بوفه‌ها
- کافه‌ها و رستوران‌ها
- مراکز تفریحی
- مراکز سبک زندگی
- مراکز تخصصی فروش
- پارکینگ
عوامل تاثیر موقعیت بر موفقیت مجتمع تجاری
انتخاب موقعیت یک مجتمع تجاری، امری کاملا تخصصی است که باید توسط یک تیم مجرب از مشاوران املاک و مستغلات، بازاریابان حرفه‌ای، مهندسان عمران و سرمایه‌گذاران انجام شود. مهم‌ترین عواملی که این تیم متخصص باید در نظر بگیرند را با هم مرور می‌کنیم:
ترافیک مشتری
ترافیک مشتری در اینجا به معنای پیش‌بینی تعداد بازدیدکنندگان از مجتمع تجاری است. برای انجام این کار، بازاریابان باید اطلاعاتی مانند، تعداد وسایل نقلیه عبوری از محل، تعداد عابران پیاده عبوری از محل و الگوی جمعیتی مناطق اطراف مکان مجتمع تجاری را بررسی کنند.
هزینه‌های مکان
هزینه‌های اجاره، تملک، توسعه ساختمانی و یا خرید زمین و ساخت مرکز تجاری، مالیات بر املاک و هزینه‌های نگهداری در موقعیت‌های مکانی مختلف، متفاوت خواهد بود. بنابراین تمامی این موارد باید پیش از اقدام به انتخاب مکان مجتمع تجاری بررسی و محاسبه شوند.
محدودیت‌های اعمال شده در عملیات فروشگاه
هر موقعیت مکانی برای یک مجتمع تجاری در این زمینه دارای مزایا و معایبی است که همگی باید به‌درستی سنجیده شوند. برخی از این عوامل محدود کننده عبارتند از: محدودیت در ساعات کار، میزان سر و صدای تولید شده در محل عمران یا فعالیت فروشگاه‌ها و طرح و قوانین ترافیکی.
امکانات دسترسی
پیشتر گفتیم که “دسترسیگ یکی از مهم‌ترین فاکتورهای انتخاب مکان برای مجتمع‌های تجاری است. تمامی برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌ها باید با هدف دسترسی آسان مشتریان تنظیم و هماهنگ شود. اگر مجتمع مورد نظر در مناطق حاشیه‌ای شهر قرار دارد، باید در مورد وسایل نقلیه عمومی، تاکسی‌های تلفنی و آنلاین و امکانات پارکینگ عالی تدابیر مناسبی اندیشیده شود. مجاورت با مناطق مسکونی، نوع جاده‌های نزدیک به مجتمع و مجاورت با ایستگاه‌های حمل‌ونقل عمومی نیز از دیگر مسایل مهم در این زمینه هستند.
مراحل انتخاب موقعیت مجتمع تجاری
یک شرکت سرمایه‌گذار در زمینه ایجاد مجتمع‌های تجاری، با اگاهی از تاثیر موقعیت بر موفقیت مجتمع تجاری باید این مراحل را در زمان انتخاب مکان طی کند. مرحله اول، تحلیل بازار یا بازارهای محصولاتی است که قرار است در فروشگاه‌های این مجتمع‌های تجاری به مشتریان عرضه شوند. در این مرحله فاصله مکانی نزدیک‌ترین بازارها تا مکان احتمالی مورد نظر باید سنجیده شود.
مرحله دوم، آگاهی از اطلاعات جمعیتی در اطراف مکان مورد نظر، از نظر سن، حرفه، درآمد و سبک زندگی است. در مرحله سوم، تقاضای محصول و پتانسیل بازار، بررسی و پیش‌بینی می‌شود. مرحله چهارم، شناسایی مکان‌های جایگزین و آخرین مرحله، انتخاب بهترین موقعیت مکانی برای مجتمع تجاری است.
دیدگاه خود را به اشتراک بگذارید